مقدمه:
استفاده از ضوابط، معيارها و استانداردها در مراحل تهيه طرح، اجرا، بهره برداري و نگهداري طرح هاي عمراني به لحاظ توجيه فني و اقتصادي طرح ها، كيفيت طراحي و اجرا (عمرمفيد) و هزينه هاي نگهداري و بهره برداري، از اهميت ويژه اي برخوردار مي باشد. نظام فني و اجرايي كشور به كارگيري معيارها، استانداردها و ضوابط فني در مراحل تهيه و اجراي طرح و نيز توجه لازم به هزينه هاي نگهداري از طرح ها را مورد تأكيد جدي قرار داده است.
بنا بر مفاد ماده 23 قانون برنامه و بودجه، معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردي رئيس جمهور موظف به تهيه و ابلاغ ضوابط، مشخصات فني، آيين نامه ها و استانداردهاي فني و اجرايي مورد نياز طرح هاي عمراني كشور مي باشد.
با توجه به تنوع و گستردگي طرح هاي عمراني، طي سال هاي اخير سعي شده است در تهيه و تدوين اين گونه مدارك علمي از مراكز تحقيقاتي و توان فني دستگاه هاي اجرايي ذيربط استفاده شود. از اين رو نشريه شماره 161 با عنوان “آيين نامه طرح هندسي راه ها” و نشريه شماره 196 با عنوان “آيين نامه طرح هندسي راه هاي روستايي” با همكاري مركز تحقيقات و مطالعات راه و ترابري وزارت راه و ترابري (وقت) و بهره مندي از توان علمي و تخصصي جمعي از كارشناسان باتجربه كشور تهيه و ابلاغ شدند.
به دليل يكنواختي در ضوابط فني مربوط به طرح هندسي انواع مختلف راه ها، نشريات مرتبط با طرح هندسي راه ها (از جمله نشريات شماره 87، 161 و 196) بازخواني شد و ضوابط مندرج در آن ها براساس آخرين تغييرات مراجع معتبر بينالمللي و تجارب راهسازي داخل كشور، به روزرساني و در نهايت در قالب نشريه 415 گردآوري شد. هر يك از نشريات ياد شده به نوبه خود با تلاش و همكاري صميمانه دستندركاران و صاحب نظران تهيه شده است كه در ادامه مختصري از نحوه تدوين آن ها ذكر مي شود.
نشريه شماره 87 با عنوان “معيارهاي طرح هندسي تقاطع ها” در سال 1367 توسط دفتر تحقيقات و معيارهاي فني سازمان برنامه و بودجه (وقت) با همكاري آقايان دكتر خسرو اويسي، دكتر كامبيز بهنيا، دكتر امير احمد طباطبايي، مهندس قباد نقش تبريزي و مهندس مرتضي قاسمزاده تدوين شده است. در مراحل مختلف تدوين كارشناسان محترم مركز تحقيقات ساختمان و مسكن، موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران، دانشگاه تهران، دانشگاه پلي تكنيك تهران، وزارت راه و ترابري (وقت)، جامعه مهندسان مشاور ايران، آقاي مهندس كيومرث صديق وزيري، مهندس محيط كرماني، دكتر علي اصغر اردكانيان، مهندس محمدرضا صفويان و مهندس حسن طالعي با ارائه رهنمودها و اظهار نظرهاي فني همكاري صميمانه اي داشته اند.
نشريه شماره 161 با عنوان “آيين نامه طرح هندسي راه ها” توسط مركز تحقيقات و مطالعات وزارت راه و ترابري (وقت) و هماهنگ با دفتر تحقيقات و معيارهاي فني سازمان برنامه و بودجه (وقت) تدوين و در زمستان سال 1375 ابلاغ شد. در اين آيين نامه از توان علمي و دانش مهندسي جمعي از متخصصان باسابقه كشور استفاده شده و هدف اصلي آن، فراهم آوردن يك مبناي مشترك و ملي براي تهيه طرح هندسي راه ها است.
در تهيه اين آيين نامه كه دو سال به طول انجاميد از منابع و مراجع معتبر داخلي و بين المللي بهره گيري شده است. اين نشريه با همكاري آقايان دكتر حسن مقدم، دكتر علي اصغر اردكانيان، مهندس منوچهر احتشامي، مهندس عليرضا اميدوار، مهندس اردشير گروسي، دكتر مرتضي حسينعلي بيگي، مهندس شمس الدين صادقي، مهندس مسعود طيبي، مهندس فرخ فروتن، مهندس كارن زند تدوين و ابلاغ شده است.
كار تدوين نشريه شماره 196 با عنوان “آيين نامه طرح هندسي راه روستايي” با رويكرد تامين حداقل استانداردهاي لازم ايمني و حداقل كردن هزينه هاي ساخت در سال 1377 شروع شد.
مسئوليت تدوين متن پيش نويس را آقاي دكتر علي اصغر اردكانيان بر عهده داشتند. در مراحل مختلف تدوين اين نشريه از نظرات كارشناسان سازمان هاي دولتي و خصوصي مسئول در ساخت و توسعه شبكه راه هاي روستايي كشور از جمله آقايان مهندس حسين اخوان، اسماعيل اسماعيل پور، عليرضا اميدوار، مجيد برازنده تهراني، محمد توسلي، حسن زندي نژاد، حميد سنجابي، احمد شمس الكتابي، مهدي عطار، محمدرضا فرخو، حسين مالكي، محمود محمديان، مهدي مخبر، فيروز نظرداد، علي اصغر نظري شربياني، ولي فهيمي، مهرداد هاشمزاده، محمدحسين هوايي و عليرضا توتونچي استفاده شده است.
نشريه حاضر با فراخوان گسترده و براساس نظرات رسمي دريافت شده از جامعه مهندسي كشور، ارگان هاي دولتي و خصوصي ذيربط و صاحب نظران همچنين مطالعه و تطبيق آخرين مراجع معتبر بين المللي و تجارب راه سازي كشور در سال هاي اخير و با تأكيد بر ارتقاي ايمني راه هاي كشور تدوين شده است.
فهرست عناوین:
1- کلیات
2- تعریف ها و اختصارها
3- طبقه بندی راه ها
4- مبانی طراحی
5- معیارهای طرح هندسی راه ها
6- نیمرخ های عرضی راه و ابنیه
7- ترافیک و گنجایش
8- تقاطع ها
9- تبادل ها
10-تخلیه آب های سطحی
دانلود اصلاحات آيين نامه طرح هندسي راه هاي ايران (نشریه شماره 415) ویرایش 1391
دانلود صفحات باطل شده آيين نامه طرح هندسي راه هاي ايران (نشریه شماره 415) ویرایش 1391
