1- آنچه در این آموزش خواهیم خواند…
در این پروژه قصد داریم که به طراحی اتصال مفصلی تیر به ستون با کمک نبشی جان و جوش در اکسل بپردازیم. برای این منظور مسئله زیر را طرح میکنیم.
مطلوب است طراحی اتصال تیر با مقطع IPE450 به ستون با مقطع IPB360 با استفاده از نبشی جان و به وسیله اتصال جوش. (الکترود β=0.85 ،Fy=2400kg/cm2 ،E=2.1×106kg/cm2،E60)
2- تعیین حداکثر ظرفیت برشی تیر
معمولا اتصالات سازههای فولادی براساس حداکثر ظرفیت انتقال بار اعضا متصل شونده طراحی میشوند. ظرفیت برشی اسمی Vn مقاطع I شکل (با اثر هم زمان حالت حدی تسلیم و حالت حدی کمانش برشی جان) در مبحث 10 ویرایش 1401 بند10-2-6-2-1 به صورت زیر محاسبه میشود:

برای محاسبه ضریب مقاومت برشی جان در حالات مختلفی در آییننامه بحث شده است. با توجه به پروژه موجود در اینجا فقط برای مقطع I شکل روابط را آوردهایم. ضریب مقاومت برشی جان در مقطع I که تحت خمش حول محور قوی قرار دارد (نیروی برشی در راستای محور ضعیف اعمال میشود.) با شرط زیر برابر Cv=1 در نظر گرفته میشود.

بنابراین تنش برشی بهصورت زیر خواهد بود.

3- تعیین ابعاد نبشی
برای تعیین ابعاد مورد نیاز از نبشی ابتدا با فرض یک پروفیل نبشی، طول مورد نیاز از آن بر اساس کنترل برش در نبشی محاسبه میشود.

4- تعیین اندازه جوش A
جوش A جوشی است که نبشی را به جان تیر متصل میکند. جوش A در مبحث 10 مقررات ملی ساختمان به شکل زیر آورده شده است.

جوش A تحت اثر همزمان نیروی برشی و لنگر پیچشی میباشد. مرکز سطح جوش و تنش برشی در آن بهصورت زیر محاسبه میشود.

تنش اسمی طراحی جوش بهصورت زیر و با کمک جداول آییننامه حاصل میشود.

اندازه ساق جوش نیز به روش زیر معین میگردد.

5- تعیین اندازه جوش B
جوش B جوشی است که نبشی را به بال ستون متصل میکند. جوش B در مبحث 10 مقررات ملی ساختمان به شکل زیر آورده شده است.

برای تعیین اندازه جوش B سه دیدگاه وجود دارد. دیدگاه اول جوش B تحت اثر همزمان نیروی برشی و لنگر پیچشی میباشد. این روش به صورت زیر قابل محاسبه است.

دیدگاه دوم جوش B تحت اثر همزمان نیروی برشی و لنگر خمشی میباشد. این روش به صورت زیر قابل محاسبه است.

دیدگاه سوم جوش B تحت اثر همزمان نیروی برشی و لنگر خمشی و لنگر پیچشی میباشد. این روش به صورت زیر قابل محاسبه است. این روش از دو روش دیگر محافظه کارانهتر است.

6- بررسی انعطاف پذیری نبشیهای اتصال
انعطاف پذیری نبشیهای اتصال به روش زیر بررسی میشود. در صورتی که نیاز به انعطاف پذیری بیشتر باشد میتوان ضخامت نبشی جان را کاهش داد و از جوش های برگشتی صرف نظر کرد.

7- طراحی اتصال مورد نظر در اکسل
ابتدا خصوصیات هندسی مقطع تیر و ستون از جدول اشتال برداشت میشود. در یک جدول نیز اطلاعات اولیه صورت پروژه نوشته میشود.

حداکثر ظرفیت برشی تیر با توجه به روابطی که شرح داده شد در یک جدول محاسبه میگردد.

حال براساس جانمایی نبشی روی بال ستون و جان تیر یک پروفیل نبشی فرض کرده و با توجه به روشی که شرح داده شد ابعاد مورد نیاز آن محاسبه میشود.

ابعاد جوش A براساس ابعاد نبشی فرض میشود و محاسبات طراحی این جوش با کمک روابط شرح داده شده انجام میشود.

ابعاد جوش B نیز به روش دومی که شرح داده شد تعیین میشود.

در نهایت انعطاف پذیری نبشیهای اتصال بررسی میشود.

دیتیل اجرایی این اتصال براساس طراحی انجام شده در شکل زیر رسم شده است.

8- مراجع
- ازهری، مجتبی و میرقادری، سید رسول. (1396). طراحی سازههای فولادی جلد ششم. چاپ هفتم. انتشارات ارکان دانش
- مبحث 10 مقررات ملی ساختمان (طرح و اجراي ساختمانهاي فولادي ) ویرایش 1401